Akaryakıt neden ucuzlamıyor?
13 Ocak 2015
![[Resim: benzinnedenucuzlam_C4_B1yor.jpg]](http://thumb.ibb.co/kogR1n/benzinnedenucuzlam_C4_B1yor.jpg)
![[Resim: 95oktanbenzinyurti_C3_A7ivergisizfiyat_C4_B1_1.jpg]](http://thumb.ibb.co/jt8H7S/95oktanbenzinyurti_C3_A7ivergisizfiyat_C4_B1_1.jpg)
![[Resim: Motorinyurti_C3_A7ivergisizfiyat_C4_B1_1.jpg]](http://thumb.ibb.co/jiWUnS/Motorinyurti_C3_A7ivergisizfiyat_C4_B1_1.jpg)
![[Resim: benzinfiyat_C4_B1ndanelervar_1.jpg]](http://thumb.ibb.co/fdcr1n/benzinfiyat_C4_B1ndanelervar_1.jpg)
![[Resim: motorinfiyat_C4_B1ndanelervar_1.jpg]](http://thumb.ibb.co/cTSKnS/motorinfiyat_C4_B1ndanelervar_1.jpg)
Gaz pedalına nazik davranın.Bakın yine zam geliyormuş.Hemde yeni bir adı var ; Spekülasyon zammı geliyormuş.Uzun vadede petrol fiyatlarında yön yukarı.
http://www.bloomberght.com/enerji/haber/...mi-geliyor
13 Ocak 2015
Petrol fiyatları tüm dünyada ciddi anlamda düşerken ülkemizde ise bu düşüş pompaya istenilen seviyede maalesef yansımıyor. Petrolden üretilen benzin ve motorinin bu düşüşe rağmen ülkemizde neden aynı düzeyde ucuzlamadığını inceleyeceğiz.
Neden pahalı akaryakıt kullanıyoruz? Bu sorunun cevabını biraz teknik bir analizle cevaplamak mümkün. Frank Ramsey vergilemede optimal bir düzeye ulaşabilmek için talep esnekliği düşük olan malların daha fazla vergilenmesi gerektiğini söylemiştir. Peki bu ne demek oluyor?
Talep esnekliği düşük malla anlatılmak istenen, fiyatı artsa bile fiyatı artan malın talebinin bundan fazla etkilenmemesi durumudur. Yani vergilendirilmesi halinde fiyatı yükselen mala olan talebin aynı kalması, fiyattaki artıştan etkilenmemesi durumudur. Akaryakıt bu tip mallara gösterilebilecek en güzel örneklerden biridir. Ülkemizde de maliyeciler, Ramsey kuramını gayet güzel anlamış olacaklar ki, görse Frank Ramsey’in bile “ben bu kadarını kastetmemiştim ama yaa” şeklinde tepki gösterebileceği seviyede akaryakıt üzerinden vergi almaktadır. Şimdi kısaca özetlediğimiz durumu EPDK(Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) nasıl açıklamış ona bir göz atalım.
İlk olarak EPDK’nın yayınlamış olduğu petrol tarife fiyatlandırma raporunda yer alan 95 Oktan kurşunsuz benzinin vergisi fiyatının seyrine bakalım.
Grafikte yer alan verilere göre
Kasım ayı boyunca 95 Oktan benzin fiyatı Bayi payı da eklendikten sonra 1,51TL
olarak gerçekleşmiştir
Kasım ayı boyunca 95 Oktan benzin fiyatı Bayi payı da eklendikten sonra 1,51TL
olarak gerçekleşmiştir
Motorinin yurt içi vergisiz
fiyatına da baktığımız zaman benzer bir tablo görmekteyiz.
fiyatına da baktığımız zaman benzer bir tablo görmekteyiz.
Kasım ayı boyunca motorin fiyatı
bayi payı da eklendikten sonra 1,56TL olarak gerçekleşmiştir. Bu güzelim rüya
gibi vergisiz akaryakıt fiyatları üzerine vergi payları eklendikten sonra, o
rüyalar kabusa dönüşüyor. İşte o kabusun detaylarını EPDK şu şekillerle
anlatmaya çalışmış.
bayi payı da eklendikten sonra 1,56TL olarak gerçekleşmiştir. Bu güzelim rüya
gibi vergisiz akaryakıt fiyatları üzerine vergi payları eklendikten sonra, o
rüyalar kabusa dönüşüyor. İşte o kabusun detaylarını EPDK şu şekillerle
anlatmaya çalışmış.
Şekilde gördüğümüz gibi toptancı
marjı, gelir payı, dağıtıcı ve bayi marjı toplamı ve toplam vergi eklendikten
sonra bizim 1,56TL’lik benzin fiyatı oluyor size 4,35TL. Yani bu fiyat
içerisinde 2,84TL’lik bir vergi mevcut (ÖTV+KDV). Bu da toplam fiyatın %65,3’ü
demek oluyor. Benzer bir durum biraz daha iyi olmakla beraber motorinde de
mevcut. Hemen ona da göz atalım.
marjı, gelir payı, dağıtıcı ve bayi marjı toplamı ve toplam vergi eklendikten
sonra bizim 1,56TL’lik benzin fiyatı oluyor size 4,35TL. Yani bu fiyat
içerisinde 2,84TL’lik bir vergi mevcut (ÖTV+KDV). Bu da toplam fiyatın %65,3’ü
demek oluyor. Benzer bir durum biraz daha iyi olmakla beraber motorinde de
mevcut. Hemen ona da göz atalım.
Yurt içi motorin fiyatlarına da
benzin de olduğu gibi marjlar, gelir payı ve vergiler eklendikten sonra vergisi
1,56TL olan o rüya fiyat 3,72TL’ye çıkıyor. 3,72TL’lik fiyatın %58,1’lik payını
devletin aldığı ÖTV+KDV oluşturmaktadır. Ancak belirtmekte fayda var. Devlet
burada verginin vergisini alıyor. KDV kanunundan sebep, KDV tatbik edilmeden
önce fiyata yukarıda bahsedilen marjlar ve maktu ÖTV miktarı ekleniyor ve ondan
sonra KDV tatbik ediliyor. Bu durum fiyatın biraz daha artmasına sebebiyet
veriyor.
benzin de olduğu gibi marjlar, gelir payı ve vergiler eklendikten sonra vergisi
1,56TL olan o rüya fiyat 3,72TL’ye çıkıyor. 3,72TL’lik fiyatın %58,1’lik payını
devletin aldığı ÖTV+KDV oluşturmaktadır. Ancak belirtmekte fayda var. Devlet
burada verginin vergisini alıyor. KDV kanunundan sebep, KDV tatbik edilmeden
önce fiyata yukarıda bahsedilen marjlar ve maktu ÖTV miktarı ekleniyor ve ondan
sonra KDV tatbik ediliyor. Bu durum fiyatın biraz daha artmasına sebebiyet
veriyor.
Sonuç olarak akaryakıt
üzerinden geçmiş dönemlerden itibaren gayet etkin ve bol miktarda vergi tahsil ediliyor. Verginin işin içine
girmesiyle fiyatlar başladığı noktanın çok ötesine geçiyor ve biz de yüksek
hacimli motorlara karşı ister istemez bir soğukluk hissetmeye başlıyoruz. Yani
anlayacağınız vergiler sebebiyle petrol fiyatları düşse de, ki çok düşmüş durumda,
biz o ucuz akaryakıtı depomuzda değil ancak rüyamızda göreceğiz.
üzerinden geçmiş dönemlerden itibaren gayet etkin ve bol miktarda vergi tahsil ediliyor. Verginin işin içine
girmesiyle fiyatlar başladığı noktanın çok ötesine geçiyor ve biz de yüksek
hacimli motorlara karşı ister istemez bir soğukluk hissetmeye başlıyoruz. Yani
anlayacağınız vergiler sebebiyle petrol fiyatları düşse de, ki çok düşmüş durumda,
biz o ucuz akaryakıtı depomuzda değil ancak rüyamızda göreceğiz.
sekizsilindir.com Konuk Yazarı
Tunç İnce
Sakarya Üniversitesi
Maliye Bölümü Öğretim Elemanı (Yukardaki yazı 2015 yılından. Ne güzel günlermiş meğer)
Sakarya Üniversitesi
Maliye Bölümü Öğretim Elemanı (Yukardaki yazı 2015 yılından. Ne güzel günlermiş meğer)
Gaz pedalına nazik davranın.Bakın yine zam geliyormuş.Hemde yeni bir adı var ; Spekülasyon zammı geliyormuş.Uzun vadede petrol fiyatlarında yön yukarı.
http://www.bloomberght.com/enerji/haber/...mi-geliyor
